شاید شما هم جزو افرادی باشید که از بیماری هیپوتیروئیدی (Hypothyroidism) یا کم کاری تیروئید رنج می‌برد. بیماری تیروئید تبدیل به یک بیماری شایع و فراگیر شده است که می‌تواند هر فردی را درگیر خود سازد. تیروئید کم کار با علائم شاخصی در فرد وجود دارد. میتوان با بررسی برخی از علائم و نشانه‌ها، به راحتی متوجه حضور این بیماری در خود شوید. از طرفی ایجاد این بیماری در بدن شما بنا به علت و دلایلی صورت می‌گیرد که لازم است با آن آشنا شوید. همچنین از آنجایی که بیماری تیروئید کم کار نیازمند برخی از مراقبت‌هاست، شما باید رژیم غذایی مناسب با این بیماری مصرف کنید و از برخی غذاها دوری نمایید. خوشبختانه این بیماری را میتوان با مدیریت درست و انجام برخی راهکارها، درمان کرد. پس نکته مهم این است که به موقع و در زمان مناسب آن را شناسایی و درمان کنید.
تیروئید کم کار چیست؟
زمانی که غده تیروئید در بدن شما به اندازه کافی هورمون ترشح و تولید نکند، شما به بیماری تیروئید کم کار دچار می‌شوید.هیپوتیروئیدی یا کم کاری تیروئید بر متابولیسم بدن شما تاثیر می‌گذارد و به دنبال این موضوع، کل بدن شما تحت تاثیر آن قرار می‌گیرد. این موضوع متابولیسم بدن شما را کند کرده و با علائم شایعی همراه است. تیروئید کم کار جزو بیماری‌هایی است که نسبتا شایع است. پس باید به شدت مراقب آن بود، زیرا هر فردی را نیز می‌تواند درگیر خود سازد. اگر هم به موقع متوجه این بیماری در خود نشوید، دیگر نمی‌توانید آن را درمان کنید. از این رو با مشکلات جدی دیگر که گاها غیرقابل جبران است، روبرو خواهید شد.
هیپوتیروئیدی نیز در اوایل ایجاد آن، علائم خاصی ندارد. اما شما موظف هستید که هر شش ماه، یک چکاپ کلی انجام دهید تا متوجه وضعیت سلامت خود شوید. برای تشخیص هیپوتیروئیدی نیز شما باید آزمایش خون انجام دهید. که با توجه به آزمایش شما، پزشک نوع آن را تشخیص داده و بهترین روش‌های درمانی و مدیریت را برای آن به شما پیشنهاد می‌دهد.
حتما بخوانید: برنامه تمرینی بدنسازی
علائم تیروئید کم کار
همانطور که گفتیم هیپوتیروئیدی یا تیروئید کم کار در اوایل ایجاد آن، علائم خاصی را از خود نشان نمی‌دهد. اما با گذشت زمانی اندک، می‌توانید علائم آن را در خود مشاهده نمایید. در حقیقت علائم کم کاری تیروئید، به شدت آن بستگی دارد. همچنین مشکلات این بیماری در طی چند سال و به آرامی، جدی می‌شود. از این رو تاکید داریم که علائم آن را جدی بگیرید و به آن بی‌توجهی نکنید. علائم رایج تیروئید کم کار شامل موارد زیر می‌باشد:
- خستگی بیش از اندازه
- چاقی و افزایش وزن
- خشکی پوست و مو
- پف کردن صورت
- ضعف عضلانی
- حساس شدن، سفت شدن و احساس درد در عضلات
- ایجاد اختلال افسردگی
- برهم خوردن سیکل‌های قاعدگی
- کم شدن ضربان قلب
- ایجاد مشکل در حافظه
- داشتن یبوست
- حساسیت بیش از اندازه نسبت به سرما
- ایجاد تغییراتی در صدا
- احساس بی حسی و گزگز کردن در دستان
مطالعه این مطلب می‌تواند برای شما مفید باشد: ماندگارترین تکنیک چاقی صورت
علت ایجاد تیروئید کم کار
بیماری هیپوتیروئیدی همانند سایر بیماری‌ها بنا به علت و دلایلی در فرد ایجاد می‌شود. علت ایجاد کم کاری تیروئید به دو دسته دلایل اولیه و دلایل ثانویه تقسیم می‌شود. دلایل اولیه شامل همان دلایلی است که مستقیما بر روی عملکرد هورمون تیروئید تاثیر می‌گذارد. دلایل ثانویه شامل دلایلی است که بر روی غده هیپوفیز تاثیر گذاشته و باعث از کار افتادن آن می‌شود. نوع اولیه برای ایجاد بیماری تیروئید کم کار، بسیار رایج‌تر هستند. از مهم ترین دلایل ایجاد آن نیز شامل موارد زیر می‌شود:
- مهم‌ترین و شایع‌ترین دلیل ایجاد بیماری، تیروئیدیت هاشیموتو و یا تیروئیدیت لنفوسیتی مزمن می‌باشد. این بیماری یک بیماری خود ایمنی است که از طریق ارث و ژنتیک فرد را دچار می‌کند. در این بیماری، سیستم ایمنی بدن به تیروئید حمله می‌کند و باعث ایجاد اختلال و مشکل در آن می‌شود. که این مشکل باعث تولید نکردن و یا ایجاد اختلال در تولید هورمون تیروئید، توسط غده تیروئید می‌باشد.
- دلیل دیگر، درمان تیروئید پرکار است. با عمل و جراحی و یا برداشتن غده تیروئید، این مشکل ایجاد می‌شود.
- التهاب داشتن تیروئید
- شرایط ژنتیکی و ارثی
- نداشتن ید کافی در بدن. زیرا ماده معدنی برای تیروئید شما که بتواند هورمون را به خوبی ترشح کند، ید می‌باشد.
این بیماری هم در مردان و هم در زنان وجود دارد. اما کم کاری تیروئید در زنان شایع‌تر و بیشتر است. حتی کودکان، نوزادان و نوجوانان نیز همگی ممکن است که دچار این بیماری شایع و هورمونی شوند.
این را هم بخوانید: دلایل استپ وزنی و راهکارهای خروج از آن
رژیم غذایی بیماری تیروئید کم کار
شاید برایتان سوال باشد که آیا رژیم غذایی می‌تواند بر روی تیروئید کم کار، تاثیری داشته باشد؟ باید بگوییم که بله. برنامه غذایی مناسب و رعایت رژیم غذایی درست، می‌تواند در روند رشد و یا کاهش رشد این بیماری، نقش بسزایی داشته باشد. زیرا برخی از غذاها ممکن است تاثیر داروهای تیروئید را بر روی بدن شما خنثی کند. از طرفی مصرف برخی از مواد غذایی می‌تواند باعث شود که علائم این بیماری در شما شدیدتر شده و وضعیت بدتر شود. در مقال نیز مصرف مواد غذایی مغذی و حاوی برخی از ویتامین‌ها می‌تواند وضعیت شما را بهتر سازد.
غذاهایی که برای کم کاری تیروئید مفید است
برخی از مواد غذایی که باید برای کم کاری تیروئید مصرف کنید عبارتند از:
1ـ غذاهایی که دارای سلنیوم هستند.
زیرا سلنیوم یک ریزمغذی لازم و ضروری برای تولید هورمون تیروئید در بدن شماست. بافت تیروئید شما نیز از سلنیوم می‌باشد. غذاهایی که حاوی سلنیوم می‌باشند، شامل موارد زیر است:
- مرغ، بوقلمون، تخم مرغ، ژامبون
- تن ماهی و میگو
- گوشت گاو
- آجیل، برنج قهوه‌ای و بلغور و جو دوسر
2ـ غذاهایی که حاوی ید هستند.
بدن ما نیاز به ید دارد و بدن خودش به تنهایی قادر به ساختن ید نیست و ما باید آن را وارد بدن کنیم. زیرا ماده معدنی که بتواند هورمون تیروئید را ترشح کند، ید می‌باشد. برخی از مواد غذایی که شامل ید می‌باشند عبارتند از:
- شیر، پنیر، تخم مرغ
- نمک خوراکی
- ماهی آب شور و جلبک دریایی
3ـ غذاهایی که حاوی روی هستند.
مطالعات نشان می‌دهند که روی می‌تواند هیپوتیروئیدی در زنان را بهبود بخشد. از آن دسته مواد مغذی است که بر روی تیروئید تاثیر بسیار مثبتی دارد. برخی از مواد غذایی حاوی روی عبارتند از:
- گوشت گاو
- خرچگ و صدف
- غلات، دانه کدو تنبل و حبوبات
- مرغ
- ماست
مصرف ویتامین‌هایی مانند منیزیم، آهن، D3 و B12 نیز برای افراد مبتلا به تیروئید کم کار بسیار مفید می‌باشد.
غذاهایی که برای کم کاری تیروئید مضر است
در مقابل نیز باید از مصرف برخی از مواد غذایی برای تشدید نشدن وضعیت کم کاری غده تیروئید، باید خودداری کرد. مانند:
- غذاهای فرآوری شده و بسیار چرب. مانند فست فود، کیک‌ها، کوکی، دونات، هات داگ
- مصرف سویا باعث کاهش عملکرد تیروئید می‌شود. مانند شیرسویا، سس سویا و…
- گواتروژن‌ها که باعث ایجاد گاتر در بدن شما می‌شود، به راحتی می‌توانند بر روی عملکرد تیروئید تاثیر بگذارند. مانند کلم بروکلی، گل کلم، کلم و…
- حذف گلوتن نیز می‌تواند به بهبود عملکرد غده تیروئید شما کمک کند.
مطالعه این مطلب را به شما پیشنهاد می‌کنیم: آموزش بهترین ورزش‌ها برای زانو
درمان تیروئید کم کار
همانطور که در قبل به آن اشاره کردیم، شما عزیزان می‌توانید به راحتی تیروئید کم کار خود را درمان کنید. اما به شرطی که به موقع متوجه آن شوید. اگر شما در وقت مناسب متوجه این بیماری شوید، به راحتی می‌توانید با مصرف برخی داروها کم کاری تیروئید خود را جبران کنید. یکی از داروهای معمول برای این بیماری، قرص لووتیروکسین است. که باید این قرص را به صورت ناشتا و 30 الی 60 دقیقه قبل از مصرف صبحانه مصرف کنید. این دارو میزان ترشح هورمون تیروئید در بدن شما را افزایش می‌دهد. اما میزان مصرف آن و دزی که برای شما در نظر گرفته می‌شود، باید توسط پزشک انجام شود.
پزشک و متخصص با توجه به میزان شدت کم کاری غده تیروئید شما، برایتان دارو می‌نویسد. درست است که این بیماری یک بیماری قابل کنترل است، اما شما باید سعی کنید در طولانی مدت، داروها را مصرف کنید تا بتوانید ترشح هورمون تیروئید در بدن خود را تا آخر عمر تامین و نرمال کنید. اگر روند درمانی شما اصولی و درست باشد می‌توانید تا آخر عمر خود زندگی راحت و بدون مشکلی را در این باره سپری کنید. اما اگر به موقع جلوی آن را نگرفته و در برابر مصرف دارو از خود مقاومت نشان دهید، باعث ایجاد آسیب‌های غیرقابل جبرانی در شما خواهد شد. مانند:
- ایجاد مشکل در تنفس
- بزرگ شدن گواتر
- ایجاد مشکلات قلبی
- ایجاد مشکلات روانی
پیشنهاد اِس جِی
بیماری هیپوتیروئیدی یکی از رایج‌ترین بیماری‌هایی است که می‌تواند هر فردی را در هر سنی که باشد، درگیر خود سازد. از این رو شما عزیزان باید در رابطه با سلامتی خود بیشتر دقت کرده و به آن اهمیت بدهید. زیرا در صورت بی‌اهمیت بودن، دچار برخی از بیماری‌های غیرقابل جبران می‌شوید. از این رو در صورت لزوم و نیاز، بهتر است نزد یک پزشک عمومی و یا متخصص غدد بروید. تا آزمایش‌های لازم را جهت تشخیص کارکرد تیروئید شما نوشته و شما آن‌ها را انجام دهید. سپس با توجه به نتایج آزمایش، روند درمانی خود را زیر نظر پزشک مجرب آغاز کرده و ادامه دهید.
منابع:
تیروئید کم‌کار چاق می‌کنه؟
بله لطیفه عزیز!
همانطور که در مقاله به آن اشاره کردیم یکی از علائم تیروئید کم‌کار افزایش وزن است، زیرا کاهش سطح هورمون‌های تیروئیدی باعث کندی متابولیسم و کاهش توانایی بدن در سوزاندن کالری می‌شود.
تیروئید کم‌کار باعث ریزش مو میشه؟
بله لیلا عزیز،
کاهش سطح هورمون‌های تیروئیدی می‌تواند باعث ضعف و ریزش مو شود. درمان مناسب و متعادل‌سازی سطح هورمون‌ها معمولاً به بهبود این وضعیت کمک می‌کند.
سلام میشه بگید استرس روی تیروئید کم‌کار تأثیر داره؟
بله مژگان عزیز؛
همانطور که در مقاله به آن اشاره کردیم، استرس می‌تواند عملکرد تیروئید را تحت تأثیر قرار دهد و علائم کم‌کاری تیروئید را تشدید کند. مدیریت استرس از طریق تکنیک‌های آرامش‌بخش مانند مدیتیشن و ورزش می‌تواند مفید باشد.
غذاهایی که برای تیروئید کم‌کار ضرر دارن، کدوما هستن؟
دوست عزیز؛
برخی غذاها ممکن است عملکرد تیروئید را تحت تأثیر قرار دهند، به‌ویژه اگر به مقدار زیاد مصرف شوند. این شامل سبزیجات خانواده کلم (مانند کلم بروکلی و گل‌کلم) به صورت خام، سویا، و غذاهای فرآوری‌شده با مقادیر بالای قند و چربی‌های ناسالم است. بااین‌حال، مصرف متعادل این غذاها معمولاً مشکلی ایجاد نمی‌کند.