ورزش رشته‌ای است که انتها نداشته و همواره در حال پیشرفت و بروزرسانی شدن است. ورزشکاران بسیار زیادی در سراسر دنیا وجود دارند که در رشته‌های مختلف فعالیت می‌کنند. اما همیشه اینگونه نیست که ورزشکاران بتوانند روحیه خود را به طور همیشگی حفظ کنند. از این رو برای تقویت روحیه ورزشکاران و بهبود عملکردشان، رشته روانشناسی ورزشی تحقق یافته است که در آن روانشناس ورزشی در کنار ورزشکاران قرار می‌گیرد و با توجه به شرایط ورزشکار، او را از نظر روحی و روانی برای انجام فعالیت ورزشی به بهترین شکل آماده کند. ما در تمام مراحل زندگی و تمامی موارد، نیازمند داشتن روحیه قوی هستیم تا بهترین خود را به نمایش بگذاریم. ورزش نیز از این قضیه مستثنی نبوده و ورزشکاران به خصوص در زمان برگزاری مسابقات، نیازمند روانکاوی و نیازمند روانشناس ورزشی می‌باشند.
روانشناس ورزشی کیست؟
روانشناسی ورزشی در حقیقت یک رشته‌ای است که هدف آن آماده سازی ورزشکار از نظر روانی برای داشتن عملکرد بهتر شخص در رشته‌های ورزشی مختلف است. روانشناسی ورزشی رشته‌ای بسیار گسترده بوده که نیازمند علم و تجربه بسیار بالا می‌باشد.
روانشناسان ورزشی مسئولیت بسیار سنگینی دارند و باید بتوانند در سخت‌ترین شرایط، مانند شرایط مسابقه، شخص را برای عملکردی بهتر آماده کنند. همچنین باید بتوانند انگیزه شخص را حفظ کرده تا ورزشکار در مدت طولانی، از ورزش خسته و دلزده نشود. از طرفی روانشناس ورزشی تکنیک‌های ورزشی را نیز باید به خوبی بیاموزد و در زمان مناسب برای بهبود روحیه و عملکرد ورزشکاران انجام دهد.
روانشناس ورزشی با ارائه مهارت‌ها و فنون روانشناختی، میتواند به ورزشکار برای تقویت روح و روانش به منظور بهترین عملکرد، کمک بسیاری کند تا باعث شوند که ورزشکاران در دستیابی به هدف خود، در مسیر درستی قرار بگیرند و بهترین نتیجه را از تمرینات خود به دست آورند.
حتما بخوانید: مشاوره ورزشی رایگان
روانشناس ورزشی چه وظایفی دارد؟
روانشناسان ورزشی که در رشته روانشناسی ورزشی مطالعه کرده و مدرک کسب کرده‌اند، باید بدانند که وظایفی را بر عهده دارند که باید در طول انجام کارشان آنها را به خوبی انجام دهند. برخی از این وظایف عبارتند از:
- به ورزشکار کمک کنند که مهارت‌های ذهنی خود را در رابطه با عملکرد بهتر ورزشی تقویت کنند.
- ورزشکار را از نظر روانی و ذهنی برای مسابقات آماده کنند.
- به ورزشکار کمک کنند تا به جای تمرکز بر روی نتیجه، بر روی عملکرد و فرآیند مسابقه تمرکز کند.
- به ورزشکار کمک کند تا کارآیی ورزش او بهتر شود.
- بتواند به ورزشکار کمک کند تا استرس و اضطراب خود را مدیریت کند. زیرا کنترل استرس در ورزش بسیار مهم بوده و بر روی نتیجه تاثیر بسیار زیادی دارد.
- اعتماد به نفس ورزشکار را تقویت کند و بالا ببرد، اما نه بیش از اندازه!
- انگیزه ورزشکار را حفظ کند و آن را افزایش دهد.
- هدف را برای ورزشکار مشخص کند و او را در مسیر دستیابی به هدف قرار دهد.
- رهبری کردن را به شخص ورزشکار بیاموزد.
- درمان اضطراب ورزشی را بر عهده دارد. به اینصورت که اگر ورزشکاری بنا به دلایلی دچار اضطراب در ورزش شده است، بتواند با ارائه راهکارهای مفید، او را درمان کند.
- باید تکنیک‌های روانشناسی ورزشی را به خوبی بلد باشد.
- افزایش تمرکز ورزشکاران نیز برعهده روانشناس ورزشی می‌باشد، که باید با انجام برخی تکنیک‌ها، افزایش او را چندین برابر کند.
- تصویر سازی ذهنی در ورزش نیز بسیار مهم و واجب است. تصویر سازی ذهنی است که تاثیر بسیار زیادی بر روی عملکرد ورزشکار در ورزش دارد. روانشناس ورزشی باید بتواند به خوبی این تصویر سازی ذهنی را در ذهن ورزشکار زنده کند.
- حمایت روانی از ورزشکاران آسیب دیده نیز از دیگر وظایف مهم روانشناسان ورزشی است. که در این مورد نیز باید با استفاده از تکنیک‌های خاص خود، بتوانند ورزشکارانی که بنا به دلایل ورزشی آسیب جسمی و روحی دیده‌اند، را از نظر روانی حمایت کنند.
چه زمانی به روانشناس ورزشی نیاز داریم؟
آیا روانشناس ورزشی فقط برای ورزشکاران حرفهای است؟ اهمیت سلامت روان در ورزشکاران به حدی بالا است که باید تمامی ورزشکاران در هر سطحی که قرار دارند، روانشناس ورزشی مخصوص به خود را داشته باشند. زیرا شروع ورزش نیز بسیار مهم بوده و برای ادامه دادن یک رشته ورزشی مهم این است که چطور شروع کرده باشید. از این رو تمامی ورزشکاران در هر سطحی نیاز به روانشناس ورزشی دارند.
اما ورزشکاران حرفهای نیاز بیشتری داشته و صد در صد باید روانشناس مخصوص به خود را داشته باشند. اگر نداشته باشند، قطعا با مشکل روبرو می‌شوند و نمی‌توانند موفقیت را در مسابقات و عملکرد ورزشی خود به دست آورند.
حال به طور کلی چه زمانی به روانشناس ورزشی نیاز داریم:
- زمانی که در ورزش خود بیانگیزگی به سراغمان آمد.
- اگر دچار تمرین زدگی شده باشیم، باید به طور قطع از او کمک بگیریم.
- زمانی که دچار استرس و اضطراب در نزدیکی مسابقه شدید.
- بنا به هر دلیل از ورزش خود نتیجه حاصل نشد و شما دلسرد شدید.
- اگر در تمرین خود دچار عدم تمرکز هستید، باید حتما با روانشناس خود مشورت داشته باشید.
- جهت آماده شدن برای مسابقات، حتما باید روانشناس ورزشی خود را داشته باشید و در حین مسابقات نیز همراه شما باشد.
- اگر که دچار آسیب دیدگی شده باشید، بهترین کار برای آرام کردن خود و حفظ روحیه، کمک گرفتن از روانشناس ورزشی است.
این را هم بخوانید: برنامه بدنسازی برای شروع
اهمیت سلامت روان در ورزشکاران
نقش روانشناس ورزشی در موفقیت ورزشکار بسیار بالاست. زیرا اهمیت سلامت روان در ورزشکاران بسیار بالا بوده و تنها روانشناس است که میتواند سلامت روان ورزشکار را سالم نگه دارد. تمامی ورزشکاران در هر سنی که باشند در دوره‌ای از ورزش خود، دچار استرس، بی‌انگیزیگی و یا تمرین زدگی خواهند شد؛ و یا ممکن است با شرکت در مسابقات، دچار استرس و اضطراب شدید شوند. از این رو برای آرام سازی روح و روان خود و بازگشت عملکرد عالی خود، باید به روانشناس ورزشی مراجعه نماید.
اگر که ورزشکار از نظر روحی آماده نباشد و یا نتواند تمرکز خود را در حین انجام تمرینات و یا مسابقه حفظ کند، به طور قطع با شکست مواجه می‌شود. یا اگر دچار شکست شده باشد و روانشناسش در کنار او نباشد، به طور قطع دچار آسیب روحی بالایی می‌شود.
از این رو اهمیت سلامت روان در ورزشکار بسیار مهم‌تر از توانایی جسمی او بوده و اگر ورزشکار از نظر روحی و روانی آماده نباشد، شکست او در ورزش و یا رها کردن رشته ورزشی و ورزش توسط او، صد در صد است. پس سلامت روان در خود را به عنوان یک ورزشکار جدی بگیرید و اگر دچار استرس و تشویش بوده و ورزشکار هستید، به طور حتم به دنبال درمان باشید.
طبق گفته دکتر راشل وندر کرویک در مقاله منتشر شده از سایت massgeneralbrigham :
“Just as there is the physical side, there’s also a mental side to every sport and every game,” says Rachel Vanderkruik, PhD, a Mass General Brigham psychologist at the Center for Women’s Mental Health and the Women’s Sports Medicine Program at Mass General Brigham. “This involves how athletes mentally prepare, stay focused and motivated, and manage difficult emotions in the context of training or competition. It can also sometimes include the need to address mental health issues, such as anxiety or disordered eating behaviors.”
دکتر راشل وندرکرویک، روانشناس دانشگاه ماساچوست جنرال بریگام در مرکز سلامت روان زنان و برنامه پزشکی ورزشی زنان در ماساچوست جنرال بریگام، می‌گوید: «همانطور که جنبه فیزیکی وجود دارد، هر ورزش و هر بازی یک جنبه روانی نیز دارد. این شامل چگونگی آماده‌سازی ذهنی ورزشکاران، حفظ تمرکز و انگیزه و مدیریت احساسات دشوار در زمینه تمرین یا مسابقه می‌شود. همچنین گاهی اوقات میتواند شامل نیاز به رسیدگی به مسائل مربوط به سلامت روان، مانند اضطراب یا رفتارهای غذایی نامنظم باشد .»
تکنیک‌های روانشناسی ورزشی چیست؟
تکنیک‌های مورد استفاده در روانشناسی ورزشی به چند دسته تقسیم می‌شوند که بهتر است شما عزیزان به عنوان ورزشکار از این تکنیک‌ها باخبر باشید:
- برانگیختگی
- روتین قبل از اجرا
- تعیین هدف
- تصویر سازی
- مثبت گویی
- درمان شناختی رفتاری
- ایجاد آرامش تدریجی در عضلات
- بازتاب
- تکنیک آرامش
- تمرکز
مطالعه این مطلب را به شما پیشنهاد می‌کنیم: گرم کردن بدن قبل از ورزش
چگونه روانشناس ورزشی به بهبود عملکرد کمک میکند؟
ممکن است این سوال برای شما پیش آید که روانشناس ورزشی چه تاثیری بر انگیزه ورزشکاران دارد؟ همانطور که در قبل گفتیم نقش او در موفقیت ورزشکاران بسیار بالا بوده و از یک مرحله‌ای، وجود روانشناس در تیم‌های ورزشی واجب می‌شود. از مهم‌ترین وظایف یک روانشناس ورزشی افزایش تمرکز و انگیزه و تاب‌آوری روانی ورزشکار است. مهم‌ترین و تاثیرگذارترین کار نیز همین است که باعث می‌شود شخص ورزشکار بهترین عملکرد جسمی و ورزشی را در رشته ورزشی‌اش از خود به نمایش بگذارد. پس یک روانشناس ورزشی باید با علم بالای خود تمام وظایفش را در قبال ورزشکار خود انجام دهد. به خصوص افزایش تمرکز و انگیزه و تاب‌آوری روانی ورزشکار.
اگر او بتواند به خوبی وظایفی که در این مقاله گفته شد را رعایت کرده و ویژگی‌های گفته شده را داشته باشد، میتواند به راحتی به بهبود عملکرد ورزشکار خود کمک رساند. در غیر اینصورت نه تنها به او کمک نمی‌کند، بلکه در بسیاری از موارد مشاهده می‌شود که کار را برای ورزشکار و مربی بسیار سخت‌تر خواهند کرد.
نقش روانشناس ورزشی در بهبود ریکاوری پس از آسیب
نقش روانشناس ورزشی در بهبود ریکاوری پس از آسیب برای ورزشکار بسیار مهم و پرکاربرد است. تمامی رشته‌های ورزشی تیمی و فردی با آسیب همراه می‌باشد، به خصوص زمانی که ورزشکار به سطح حرفهای می‌رسد. زمانی که ورزشکاران در رشته ورزشی خود بنا به هر دلیلی آسیب می‌بینند، از نظر روحی و روانی بسیار به هم ریخته و در بسیاری از موارد دیده شده است که انگیزه خود را به طور کامل از دست می‌دهند و آن رشته ورزشی را با آنکه علاقه زیادی به آن داشته و در حقیقت تمام هدف و زندگی آن‌هاست، رها می‌کنند.
روانشناسان ورزشی به همین دلیل حضور دارند که نگذارند ورزشکار از نظر روانی بیش از اندازه آسیب ببیند. به او کمک می‌کنند که بتوانند با این موضوع کنار آمده و برای بهبود و ریکاوری خود پس از آسیب، دست به کار شده و تلاش کنند. روانشناس ورزشی در تمام مدت بهبود ورزشکار، در کنار او بوده و او را در کنار مربی ورزشی، به خوبی راهنمایی و هدایت میکند تا تاب‌آوری روانی ورزشکار بالا رود و از تلاش، لحظه‌ای دست برندارد.
این را هم بخوانید: 7 روش مؤثر برای افزایش متابولیسم
ویژگی‌های یک روانشناس ورزشی خوب
حال می‌خواهیم بدانیم روانشناس ورزشی چه مهارت‌هایی باید داشته باشد تا بتواند به عنوان یک روانشناس ورزشی خوب شناخته شود؟ روانشناس ورزشی باید مانند تمامی افراد در سمت‌های دیگر، دارای برخی از ویژگی‌ها باشد تا بتواند به عنوان یک روانشناس خوب ورزشی شناخته شود. برخی از این ویژگی‌ها شامل موارد زیر می‌باشد:
- دارای مدرک معتبر در رشته روانشناسی ورزشی باشد.
- یک روانشناس خوب، انعطاف پذیر است.
- میتواند به خوبی با شما ارتباط برقرار کند.
- قابل دسترس بوده و هر زمان که شما به او نیاز داشته باشید، در کنار شماست.
- به شما گوش داده و با حوصله برای رفع مشکل شما، راهکارهای مفید ارائه می‌دهد.
- برای شما محدودیت زمانی قائل نشده و به دنبال رفع مشکل شما است.
- به طور جدی پیگیر حل مساله است و در بین راه، شما را رها نمی‌کنند.
- تنها به سخنرانی و حرف زدن نمی‌پردازد و به شما نیز اجازه صحبت می‌دهد.
- اطلاعات شما را ثبت کرده و مسائل شما را جدی می‌گیرد.
- روابط بین فردی را کاملا شناخته و دارای علم روانشناسی و آشنا به تکنیک‌های روانشناسی ورزشی است.
تفاوت روانشناس ورزشی با روانشناس عمومی
تفاوت روانشناس ورزشی با روانشناس بالینی بسیار زیاد می‌باشد. درست است که هر دو در رشته روانشناسی فعالیت می‌کنند، اما حوزه فعالیت کاری آنان کاملا با یکدیگر متفاوت است.
روانشناسی که در رشته روانشناسی عمومی و یا بالینی فعالیت دارد، بر روی اختلالات روانی و عدم سلامت روان فرد از نظر رفتاری تمرکز کرده و به تشخیص و درمان اختلالات روانی و رفتاری اشخاص می‌پردازد. اما روانشناس ورزشی بر روی سلامت روان، رفاه و بهبود عملکرد ورزشکار در یک رشته ورزشی تمرکز میکند و دائما به دنبال بهبود ورزشکار از نظر روانی و عملکردی است.
از این رو نباید این دو رشته روانشناسی را همانند یکدیگر دانست. درست است که هر دو می‌توانند اختلالات روانی را در شخص درمان کنند، اما حوزه فعالیت هر یک متفاوت است. روانشناس عمومی بر روی روان و رفتار افراد از نظر شخصی و خانوادگی، اختلاف بین زوجین و مسائل شخصی می‌پردازد. اما روانشناس ورزشی بر روی ورزشکاران و بیشتر بر روی بهبود عملکرد آنان تمرکز دارد.
مطالعه این مطلب میتواند برای شما مفید باشد: مقایسه کالری سوزی ورزش‌ها
پیشنهاد اِس جِی
روانشناسان ورزشی یکی از بهترین همراهان شما ورزشکاران عزیز برای بهبود عملکرد و دریافت بهترین نتیجه می‌باشند. آنها شما را از لحاظ روحی و روانی همیشه آماده نگه می‌دارند و اجازه نمی‌دهند انگیزه شما از بین برود. از این رو شما عزیزان باید برای بهبود عملکرد، مدیریت استرس و اضطراب خود، کاهش آسیب دیدگی، بهبود ریکاوری و همچنین حفظ انگیزه و دستیابی به هدف خود، حتما با یک روانشناس ورزشی در ارتباط باشید. به منظور این کار شما عزیزان می‌توانید به راحتی در با ثبت نام در سایت اِس جِی و یا تماس با پشتیبانی، با روانشناسان مجرب و حرفهای ورزشی در ارتباط باشید و با حمایت و راهنمایی آنان، بهترین عملکرد را در ورزش خود و دستیابی به اهداف خود داشته باشید.
سایر منابع:
یعنی واقعاً یه روانشناس می‌تونه تو ورزش کمک کنه؟ آخه ورزش که فقط بدنه!
دوست عزیز؛
روانشناس ورزشی یکی از ارکان مهم موفقیت در حوزه ورزش است. این تخصص به بررسی عوامل روانشناختی تأثیرگذار بر عملکرد ورزشی می‌پردازد. بر خلاف تصور عمومی، ورزش تنها فعالیتی فیزیکی نیست و ذهن، انگیزه، تمرکز و تنظیم هیجانات نقش بسزایی در کیفیت تمرین و مسابقه دارند.
واقعاً نمی‌دونستم روانشناسی تو ورزش این‌قدر مهمه! فکر می‌کردم فقط تمرین و تغذیه‌ست، اما حالا می‌فهمم چقدر ذهن هم تأثیرگذاره. ممنون بابت توضیح کامل و کاربردی‌تون
خواهش میکنم ستایش عزیز؛
خوشحالیم که توانسته ایم رضایت شما بانوی زیبا را جلب کنیم.
سلام ببخشید من همیشه موقع مسابقه استرس می‌گیرم، یه روانشناس ورزشی می‌تونه کمکم کنه؟
سلام مه سیما عزیز؛
کنترل اضطراب مسابقه یکی از حوزه‌های تخصصی روانشناسی ورزشی است. روانشناس با تکنیک‌هایی مانند تصویرسازی ذهنی، تمرینات تنفس، تمرکز حواس و تنظیم گفت‌وگوی درونی، به ورزشکار کمک میکند تا بهترین عملکرد را در لحظات حساس داشته باشد.
سلام میشه بگید واسه افراد عادی هم روانشناس ورزشی لازمه یا فقط ورزشکار حرفهای باید بره؟
سلام سمانه عزیز؛
البته!
روانشناس ورزشی فقط مختص قهرمانان نیست. افراد عادی نیز که برای سلامت جسمی و روحی ورزش می‌کنند، می‌توانند از مشاوره‌های انگیزشی، مقابله با اهمال‌کاری یا بهبود اعتماد به نفس بهره‌مند شوند.
عالی و کامل توضیح دادید
سپاسگزارم لیلا عزیز؛
خوشحالیم که توانسته ایم رضایت شما بانوی زیبا را جلب کنیم.
مشکلات انگیزه و تنبلی رو هم می‌تونه حل کنه؟ یا فقط برای آدمای با اراده‌ست؟
بهاره عزیز؛
همانطور که در مقاله به آن اشاره شد، یکی از نقش‌های کلیدی روانشناس ورزشی، ایجاد انگیزه و غلبه بر تنبلی ذهنی است. بسیاری از افراد به دلیل باورهای محدودکننده، ترس از شکست یا کمبود انرژی روانی دچار رها کردن تمرین می‌شوند که با راهنمایی تخصصی قابل درمان است.
عالیییییییی
سپاسگزارم الهام عزیز؛
خوشحالیم که توانسته ایم رضایت شما بانوی زیبا را جلب کنیم.