بی‌اشتهایی عصبی چیست؟ علائم، دلایل و درمان + ۷ نکته طلایی

بی‌اشتهایی عصبی یا آنورکسیا (Anorexia) یک اختلال در خوردن بوده که بنا به دلایل بسیار متنوع و گوناگونی در افراد مختلف به وجود می‌آید. این اختلال یک نوع اختلال روانی می‌باشد که افراد بسیاری را درگیر خودش می‌کند. به خصوص افرادی که دائما نگران تغذیه خود بوده و ترس از افزایش وزن و کاهش وزن دارند. به مرور زمان این اختلال می‌تواند دردسرهای بسیار زیادی را برای شما عزیزان به وجود آورد که گاها غیرقابل جبران بوده و با آسیب‌های بسیار زیادی همراه است. ما در این مقاله به شما عزیزان در رابطه با بی‌اشتهایی عصبی و علل ایجاد آن، آسیب‌ها توضیح داده و راهکارهای مفیدی برای درمان ارائه داده‌ایم. شما عزیزانی که خود یا عزیزانتان مبتلا به این اختلال هستید، با مطالعه این مقاله به راحتی می‌توانید آن را درمان نمایید. با ما همراه باشید…!

بی‌اشتهای عصبی چیست؟

بی‌اشتهایی عصبی، یک نوع اختلال روانی است که اشتهای شخص را برای خوردن غذا از بین می‌برد. در این اختلال فرد به طور ناخودآگاه از چاق شدن و اضافه وزن ترسیده و به دلیل ترسی که دارد، از خوردن غذا اجتناب کرده و به اصطلاح دچار بی‌اشتهایی عصبی می‌شود. زمانی که شخص گمان کند چاق شده و یا کمی اضافه وزن پیدا کرده است، در غذا خوردن خود دچار مشکل و اختلال می‌شود. ما انسان‌ها نیز با غذاخوردن زنده هستیم و انرژی کافی برای ادامه فعالیت در طول روز را به دست می‌آوریم. از این رو بی‌اشتهایی عصبی که نود درصد آن روانی می‌باشد، می‌تواند زندگی ما را به شدت تحت تاثیر خود قرار دهد و با اختلال روبروسازد.

طبق مقاله منتشر شده از سایت my.clevelandclinic:

Anorexia nervosa is an eating disorder and mental health disorder in which a person limits their calorie intake to an extreme. People experiencing anorexia engage in extreme dieting behaviors to keep their body weight as low as possible. This leads to malnutrition and often (not always) a severely low BMI.
In medical language, “anorexia” means not wanting to eat. Adding “nervosa” to anorexia makes it a mental health condition. This means it’s based in your nervous system — in your brain, nerves, impulses and thoughts. It develops from negative thoughts and feelings about eating, weight and body image.
Thoughts and worries about these things, and attempts to control them, are common. But with anorexia nervosa, they oppress you and motivate you to an extreme. This can have serious consequences for both your mental and physical health. Without recognition and treatment, it can be life-threatening.

بی‌اشتهایی عصبی (Anorexia nervosa) یک اختلال خوردن و یک اختلال سلامت روان است که در آن فرد به‌ طور افراطی دریافت کالری خود را محدود می‌کند. افرادی که دچار بی‌اشتهایی عصبی هستند، رژیم‌های بسیار سختگیرانه‌ای را دنبال می‌کنند تا وزن بدن خود را تا حد امکان پایین نگه دارند. این رفتار منجر به سوء‌تغذیه می‌شود و اغلب (نه همیشه) با شاخص توده بدنی (BMI) بسیار پایین همراه است.

در زبان پزشکی، «بی‌اشتهایی» به معنای نداشتن میل به غذا خوردن است. افزودن واژه «عصبی» به آن، این وضعیت را به یک اختلال روانی تبدیل می‌کند؛ یعنی ریشه در سیستم عصبی — مغز، اعصاب، انگیزه‌ها و افکار — دارد. این اختلال از افکار و احساسات منفی نسبت به غذا خوردن، وزن و تصویر ذهنی از بدن شکل می‌گیرد.

فکر کردن و نگرانی در مورد این مسائل و تلاش برای کنترل آن‌ها، پدیده‌ای رایج است. اما در بی‌اشتهایی عصبی، این افکار شما را تحت سلطه قرار می‌دهند و به اقدامات افراطی وادار می‌کنند. این وضعیت می‌تواند پیامدهای جدی برای سلامت روان و جسم داشته باشد. بدون آگاهی و درمان، ممکن است تهدیدکننده‌ی زندگی باشد.

علائم و نشانه‌های بی‌اشتهایی عصبی

حال موضوع مهم این است که علائم و نشانه‌های بی‌اشتهایی عصبی کدامند، تا آن را با سایر اختلالات به اشتباه نگیریم. برخی از علائم بی‌اشتهایی عصبی شامل موارد زیر است که شما عزیزان باید با بررسی دقیق و مشاهده یکی از علایم نیز، به پزشک متخصص مراجعه نمایید:

1. داشتن احساس بد نسبت به خود
2. دوست نداشتن اندام و فرم بدنی خود
3. داشتن نگرانی و ترس در هنگام خوردن غذا
4. خوردن غذا و خوراکی با عذاب وجدان
5. پرهیز و دوری کردن از غذا خوردن
6. مشغله بسیار زیاد ذهنی در رابطه با غذاخوردن
7. محدود کردن مواد غذایی
8. کالری شماری و نخوردن بسیاری از مواد غذایی
9. وسواس بسیار‌ زیاد در رابطه با نوع غذا
10. احساس غم و ناراحتی بسیار بالا در رابطه با غذا خوردن و پیدا کردن اضافه وزن
11. لاغر شدن و یا بودن غیرطبیعی
12. ضعف شدید بدنی
13. داشتن پوستی خشک و‌ زرد
14. ایجاد اختلال در عملکرد بدن مانند برهم خوردن تنظیم قاعدگی، برهم خوردن تنظیم دستگاه گوارش
15.  ریزش مو شدید
16.  حساس شدن به دمای محیط
17.  پایین آمدن سیستم ایمنی و حساسیت به سرما
18.  خستگی بیش از اندازه

حتما بخوانید: چگونه سریع چاق شویم؟

 عوامل ایجاد کننده بی‌اشتهایی عصبی

حال باید بدانیم دلایل ایجاد بی‌اشتهایی عصبی چه بوده و چه کسانی در معرض بی‌اشتهایی عصبی هستند؟
بی‌اشتهایی عصبی در افراد مختلف با یکدیگر متفاوت است. دلایل بسیار مختلفی وجود دارند که باعث می‌شوند که شخص دچار بی‌اشتهایی عصبی شود. برخی از دلایل رایج آن عبارتند از:

• اضطراب شدید
• استرس بالا
• ترس از چاق شدن
• ترس از پیدا کردن اضافه وزن
• ژنتیک
• عوامل روانشناختی و محیطی
• برخی از تجربیات تلخ زندگی مانند ترک شدن و تحقیر شدن
• احساسات بسیار شدید که برخی برای کنترل احساسات شدید خود، به غذا نخوردن روی می‌آورند.
• غم و ناراحتی بالا و افسردگی
• وسواس فکری بیش از اندازه
• رعایت رژیم‌های مختلف و درگیر شدن با رژیم
• رعایت رژیم های غیراصولی

پیامدهای جسمی و روانی بی‌اشتهایی

سوال رایج شما عزیزان این است که بی‌اشتهایی عصبی چه عوارضی دارد؟ و آیا بی‌اشتهایی عصبی خطرناک است؟ در جواب این سوال باید یک بله قاطع بگوییم.
بی‌اشتهایی عصبی اگر تشخیص داده شود و درمانی برای آن یافت نشود، می‌تواند عوارض به شدت آسیب رسانی را برای شخص به همراه داشته باشد. این اختلال، هم از نظر جسمی و هم از نظر روانی، عوارض بسیار زیادی دارد که طولانی مدت آن می‌تواند منجر به مرگ نیز شود. پس اگر که کوچکترین علایمی را در خود و یا عزیزانتان به خصوص نوجوانان و کودکان خود یافتید، سریعا به پزشک مراجعه کرده و برای درمان، اقدامات لازم را انجام دهید. برخی از عوارض بی‌اشتهایی عصبی شامل موارد زیر می‌شود:

1. سوء تغذیه ناشی از بی‌اشتهایی عصبی بسیار بالا بوده و خطرناک می‌باشد.
2. ایجاد مشکلات قلبی و عروقی شدید
3. بروز مشکلات گوارشی و اختلال در سیستم گوارش بدن
4. بروز اختلال در تنظیمات قاعدگی
5. ایجاد اختلال تنظیمات هورمونی
6. پوکی استخوان بالا
7. کاهش وزن بسیار شدید
8. ایجاد مشکلات پوستی بالا و ریزش شدید مو و کچلی به دلیل سوءتغذیه
9. ضعیف شدن بدن و سیستم ایمنی، که موجب مریضی بالا در شخص می‌شود.
10. سکته قلبی و سکته مغزی
11. منزوی شدن
12. خود سرزنش‌گری و سرکوب خود
13. افسردگی و اضطراب
14. ایجاد رفتارهای خودآزاری
15. ایجاد افکار خودکشی
16. ناسالم بودن دائمی بدن و مریضی دائمی
17. از بین رفتن بافت عضلانی
18. مرگ

مطالعه این مطلب را به شما پیشنهاد می‌کنیم: تیروئید کم کار

چگونه بی‌اشتهای عصبی تشخیص داده می‌شود

بی‌اشتهایی عصبی باید توسط متخصصین و پزشکان مربوطه که در رشته روانشناختی تحصیلات خود را به پایان رسانده‌اند، بررسی و تشخیص داده شود. تشخیص بی‌اشتهایی عصبی چند مرحله‌ای بوده و باید توسط متخصص، این مراحل طی شوند تا بتوان به طور قطعی این اختلال را تایید کرد. مراحل تشخیص بی‌اشتهایی عصبی شامل:

مرحله اول: بالینی یا مصاحبه بالینی با شخص
در این مرحله متخصص ابتدا شرایط روانی و جسمی فرد را به طور دقیق بررسی کرده و از او تعدادی سوال می‌پرسد که بتواند سابقه سلامت روانی و جسمی شخص را متوجه شود.

مرحله دوم:معاینه فیزیکی

پزشک و متخصص به صورت فیزیکی شخص را مورد بررسی قرار می‌دهد. قد و وزن او را اندازه گیری می‌کند و از طریق شاخص توده بدنی و محاسبه آن، متوجه کمبود وزن شخص می‌شود. همچنین ضربان قلب، فشار خون، قند خون و .. نیز در این مرحله مورد بررسی و آزمایش قرار می‌گیرند.

مرحله سوم: انجام آزمایش‌های خون، ادرار و برخی آزمایشات آزمایشگاهی و پزشکی

مرحله چهارم: ارزیابی روانشناختی فرد

متخصص فرد را از نظر روانشناختی مورد بررسی قرار می‌دهد و به دنبال برخی از اختلالات روانی مانند افسردگی، وسواس و .. می‌گردد تا بتواند دلیل ریشه‌ای بی‌اشتهایی عصبی را بیابد.

مرحله پنجم: رسیدگی به تشخیص و درمان

راه‌های درمان بی‌اشتهای عصبی

چگونه بی‌اشتهایی عصبی درمان می‌شود؟ و یا درمان خانگی برای بی‌اشتهایی عصبی چیست؟ می‌توان گفت از بزرگترین چالش‌هایی که متخصصین با بیمارانی که دچار بی‌اشتهایی عصبی هستند درگیرند، این است که شخص را قانع کنند این بیماری را دارد. زیرا بیشتر افرادی که دچار این اختلال هستند به سختی آن را می‌پذیرند و شاید تا آخر زندگی خود، هرگز متوجه این موضوع نشوند. راه تشخیص این اختلال را در قبل برای شما عزیزان بیان کردیم. حال برخی از راه‌های درمان اختلال خوردن را در این قسمت برای شما عزیزان بازگو می‌کنیم که عبارتند از:

1ـ روان درمانی

شما عزیزان باید نزد یک متخصص اعصاب و روان بروید و این اختلال را با او درمیان بگذارید. مشاوره برای بی‌اشتهایی عصبی یکی از بهترین کارهایی است که هر فردی می‌تواند در حق خودش انجام دهد.

2ـ تغذیه درمانی

متخصص اعصاب و روان بعد از تشخیص و تایید این اختلال در شخص، شخص را به یک متخصص تغذیه معرفی کند تا از طریق تغذیه درمانی و یا بازیابی تغذیه خوب، بتواند این اختلال را از بین ببرد.

3ـ استفاده از دارو

در برخی از موارد شدید، متخصصین برای شخص برخی از داروهای اعصاب و روان را برای کنترل استرس، اضطراب و یا افسردگی تجویز می‌کنند.

4ـ استفاده از دارو و مکمل‌های افزایش اشتها

برخی از متخصصصین برای افزایش اشتها برخی از داروها و مکمل‌ها را پیشنهاد می‌کنند.

5ـ بستری در بیمارستان

تعدادی از افراد بنا به دلیل شدت این بیماری، مجبور به بستری شدن در بیمارستان شده تا روش‌های درمانی پیشرفته‌تری بر روی آنان صورت گیرد و دائما تحت نظر باشند.

این را هم بخوانید: 10 روش علمی برای افزایش اشتها

نقش خانواده و درمان اختلالات خوردن

نقش خانواده در درمان بی‌اشتهایی چیست؟ درست است که اختلال خوردن یک موضوع کاملا شخصی بوده و شخص را از همه نظر دچار آسیب‌های گوناگون می‌کند، اما این موضوع مهم را باید بدانید که اگر در یک خانواده باشید، هر نوع مشکل و رفتاری از جانب یکی از اعضای خانواده می‌تواند بر روی کل اعضای دیگر خانواده تاثیرگذار باشد. از این رو نقش خانواده در درمان اختلالات خوردن بسیار زیاد بوده و می‌تواند تاثیری مثبت داشته باشد.

• یکی از مهم‌ترین نقش‌های خانواده، در این مورد صحبت کردن است. شما عزیزان می‌توانید به راحتی با یکی از اعضای خانواده خود و یا با همگی، در رابطه با مشکل خود به راحتی صحبت نمایید. یا اگر در یکی از عزیزان خود این علائم را مشاده نمودید، با او در رابطه با اختلالش صحبت کنید.
• حمایت عاطفی را فراموش نکنید. اگر که یکی از اعضای خانواده شما دچار این اختلال بود، فراموش نکنید که بیش از پیش به شما نیازمند است و باید حمایت عاطفی خود را از او دریغ نکنید.
• او را نزد یک پزشک ببرید و در طول درمان، او را همراهی کنید و در کنارش باشید.
• متخصص ممکن است در طی درمان، چندین بار از طریق خانواده درمانی دست به درمان بیمار شما بزند. از این رو باید به طور منظم و با مسئولیت فراوان در این جلسات شرکت نمایید.
• در رابطه با بی‌اشتهایی عصبی و اختلال خوردن، اطلاعات بیشتری را به دست آورده و علم خود را افزایش دهید.
• این مسیر ممکن است کمی دشوار باشد؛ از این رو هرگز ارتباط خود را با متخصصین و مراکز درمانی قطع نکنید و همواره در ارتباط باشید تا در صورت بروز هرگونه مشکل و یا مورد جدید، بتوانید آن را به خوبی حل کنید.

تفاوت بی‌اشتهای عصبی با سایر اختلالات خوردن

اختلالات خوردن انواع مختلفی دارد. برخی از این اختلالات شامل:

• پرخوری عصبی برعکس بی‌اشتهایی عصبی، شامل پرخوری و بیش از اندازه خوردن می‌شود، که این اختلال نیز یک نوع از اختلالات خوردن بوده و جنبه روانی دارد و با علائمی همراه است. همچنین شخص را دچار آسیب خواهد کرد.
• اختلال پیکا، که شامل خوردن مواد غیرخوراکی مثل خاک، کاغذ، رنگ، گچ و … می‌شود.
• اختلال پرخوری افراطی، که شامل خوردن بیش از اندازه و بدون کنترل می‌شود.
• ارتورکسیا، که شامل اعتیاد به مصرف ناسالم غذا می‌شود.
• اختلال نشخوار، که باعث بالا آوردن مکرر و همیشگی غذا می‌شود.

تمام موارد بالا از اختلالات خوردن بوده و هر یک شخص را با مشکلاتی روبرو می‌سازد. در این بین بی‌اشتهایی عصبی نیز وجود داشته که با هر یک از این اختلالات، تفاوت بسیار زیادی دارد. بی‌اشتهایی عصبی شخص را کاملا بی‌میل به غذا می‌کند و فرد از غذاخوردن فراری است.

این را هم بخوانید: کمبود پروتئین

نکاتی برای پیشگیری از بی‌اشتهایی در نوجوانان

زمانی که نوجوانان و یا کودکان شروع به بدغذایی کرده و علائم بی‌اشتهایی را در خود نشان می‌دهند، باید سریعا به فکر راه چاره و درمان باشیم. ممکن است این بی‌اشتهایی مورد خیلی خاصی نباشد و تنها بنا به دلیل برخی از موارد جزئی باشد؛ و در مقابل نیز ممکن است بنا به دلایل خیلی جدی بوده و نوجوان شما دچار این اختلال شده باشد. از این رو بهترین کار، مشورت با یک متخصص در این زمینه است. نکاتی وجود دارد که می‌تواند به شما در درمان بی‌اشتهایی نوجوان‌تان کمک کند. مانند:

• با نوجوان خود به آرامی و با ملایمت برخورد کنید.
• او را نزد یک متخصص ببرید و روند درمانی او را جدی بگیرید.
• برنامه غذایی جذابی برای او فراهم سازید.
• از یک متخصص تغذیه کمک بگیرید.
• حمایت عاطفی را از او دریغ نکنید.
• به زور و فشار و دعوا به او غذا ندهید.
•  هرگز او را به خاطر لاغر بودن و یا بی‌اشتهایی او تنبیه نکرده و سرزنش نکنید.
• هرگز از بی‌اشتهایی و رفتارهای نوجوان خود در رابطه با خوردن او، ترس نداشته باشید.

پیشنهاد اِس جِی

بی‌اشتهایی عصبی یک اختلال است که در بسیاری از موارد تشخیص آن بسیار سخت است و نیازمند بررسی دقیق می‌باشد. این اختلال ممکن است در شما و یا عزیزانتان رخ دهد. پس نیاز است که علائم آن را به خوبی شناخته و همچنین روش‌های درمانی آن را به یاد سپرد، تا بتوان در صورت وقوع چنین مشکلی، سریعا به پزشک مراجعه کرده تا آسیب‌ها و عوارض ناشی از آن گریبان‌گیر شما نشود. ما در این مقاله به شما عزیزان در رابطه با این اختلال، علائم آن، علت ایجاد آن، راه‌های درمان و انواع مختلف اختلال خوردن صحبت کرده‌ایم. شما عزیزان می‌توانید به راحتی در سایت ورزشی بانوان اِس جِی و از طریق ثبت نام و یا تماس با پشتیبانی، به راحتی با مربیان ورزشی، مشاورین و متخصصین تغذیه ما در ارتباط بوده و بهترین برنامه ورزشی و غذایی را برای خود و عزیزانتان دریافت نمایید.

سایر منابع:

• news-medical
• eatingdisorderhope
• beateatingdisorders
• hopkinsmedicine